Dat er maatregelen op korte termijn nodig zijn dat is duidelijk. De DGG is daar ook voorstander van. De DGG zal deze voorstellen voor de korte termijn bezien in het licht van de lange termijnvisie.
Wat de succesvolle voorbeelden die de DGG gevonden heeft gemeenschappelijk hebben is dat ze niet op de traditionele manier tot stand gekomen zijn. In de gemeentelijke organisatie is het opstellen van dit soort plannen normaal gesproken belegd bij vastgoed en ruimte ambtenaren. Van uit hun expertise denken zij van uit vastgoedwaarden en regels voor de inrichting van ruimtelijke gebieden. Daarnaast zijn vaak de medewerkers van de afdeling financiën betrokken die door rekenen of de plannen betaalbaar zijn. Bij succesvolle voorbeelden zijn de deskundigen pas in een heel laat stadium (bij de uitvoeringsfase) betrokken bij het project. Het project wordt vaak opgezet door mensen uit creatieve sectoren (ontwerpers, architecten) en uit de sociale wetenschappen (psychologen, sociologen). In co-creatie met de betrokken stakeholders komen er dan toekomstgerichte visies die omgezet kunnen worden in concrete inrichtingen.
Er zijn meerdere voorbeelden in Nederland waar deze wijze van werken goed geholpen heeft en mooie resultaten opgeleverd heeft. Al gaande de gesprekken en indrukken ontstond het thema voor onze oplossing namelijk “Bruisend Geldrop”.
Andere winkelconcepten.
In veel publicaties en projectplannen wordt aangegeven dat de opkomst van verkoop via internet van groot belang is. Dit fenomeen maakt de noodzaak van het maken van aantrekkelijke plekken in de centra alleen maar groter. Veel mensen doen bijna al hun inkopen via internet. Vaak is dat omdat het alternatief in de fysieke wereld ze onvoldoende aanspreekt. Volgens veel wetenschappers zitten we op dit moment in een fase waarbij we op zoek zijn naar de beleving bij alles wat we doen. Juist de fysieke omgeving van een dorpscentrum zou daarom versterkt moeten worden. Veel aankoopplaatsen (winkels, boetieks, horeca) en ondernemers hebben volgens deze wetenschappers nog geen goed antwoord op deze ontwikkeling.
Het recreatief verblijven in winkelgebieden (shoppen) zou in de werkelijke wereld veel leuker moeten zijn dan in de virtuele wereld. Maar fysiek en virtueel kunnen ook goed samengaan, getuige het feit dat de beste web-retailers het in de fysieke wereld ook heel goed doen. Zie bijvoorbeeld Bol.com en Cool Blue. Een hoge belevingswaarde werkt volgens veel deskundigen verkoop-bevorderend en die beleving ontbreekt op internet. Als we deze beleving in ons centrum en in de winkels kunnen brengen dan zullen veel inwoners het centrum gaan bezoeken.
Beleving vervangt de winkelfunctie in het centrum.
Bij de inrichting van de openbare ruimte in het centrum is de winkelfunctie een belangrijk onderdeel. Het winkelen is op dit moment volop in verandering als gevolg van de interneteconomie en de nieuwe logistieke systemen die ervoor zorgen dat we producten bijna net zo snel thuisbezorgd kunnen krijgen als dat we ze kunnen gaan halen in een winkel.
De functie van de winkel zal veranderen van een plek waar de transactie plaatsvindt, in een plek waar attractie plaatsvindt. Een plek met sterke aantrekkingskracht waar de consumenten graag komen (huiskamer gedachte). Winkeliers kunnen dit realiseren door waarde toe te voegen op gebied van beleving en expertise. De geen volgepakte winkels met rekken en schappen maar een open ruimte waar beleving centraal staat.
Nu consumenten steeds veeleisender worden, zullen stenen winkels diep moeten nadenken over de rol die zij willen spelen in de toekomst. De stenen winkel van de toekomst zal duurzamer, origineler en interactiever moeten zijn en zal het aanbod bovendien groter en de service gepersonaliseerd moeten zijn.
Het zal in stenen winkels dus niet meer gaan om het verkopen van producten maar om de interactie met de klant. Deze interactie met de klant wordt vaak de “Last Mile” genoemd. Dit is afgeleid uit de logistiek waar de “Last Mile” de eind bezorging betekent, dus van het distributiecentrum naar de klant.
Vanuit de “Last Mile”-gedachte worden winkels kleiner. Het gaat niet meer om grote voorraden producten het gaat om kleine dingen en het gaat om de beleving. Ondernemingen zoals Starbucks en IKEA zijn hier bijvoorbeeld meer en meer op gericht. Beleving met een eenvoudig product zoals Starbucks met koffie realiseert of juist de showroom en de distributie van elkaar scheiden en een luistercatalogus om beleving op te wekken zoals Ikea dat doet.
Voor de lokale ondernemer bekent dit; investeren in een online aanwezigheid, goede afspraken met distributeurs, het verkleinen van het winkeloppervlak en de winkel inrichten als een huiskamer.
In het centrum van Geldrop zou dit betekenen dat de totale winkeloppervlakte blijvend stevig verkleind zou moeten worden en dat een deel van het winkelen omgezet zou moeten worden in wonen. Er zou veel open ruimte gerealiseerd moeten worden met een eigen doel en bijpassende inrichting. Verblijf en beleving staan centraal zowel in de winkels, in de horeca als op de pleinen. Het hart van het centrum is geen parkeerplein maar een horecaplein met volop beleving en groen.
Verbonden pleinen vormen het hart van het centrum
De pleinen in het centrum van Geldrop moeten prachtige en krachtige plekken worden. Plekken zijn volgens diverse publicisten prachtig als de diverse belanghouders er trots aan ontlenen en plekken zijn krachtig als ze daarbij ook in economische zin een waardevolle bijdrage leveren aan het functioneren van het dorp. We hebben in het centrum prachtige pleinen met ieder hun eigen functie. We hebben een cultuurplein (bij Hofdael), een uitgaansplein (horecaplein), evenementenplein (Heuvel) en een kasteelplein.
Pleinen winnen allen aan kracht als bestaande stedenbouwkundige principes moeten vervangen worden door de Third Place gedachte waarbij een plein moeten worden gezien als een huiskamer. We willen het uitgangspunt hanteren dat alle pleinen centraal staan en met elkaar verbonden moeten zijn. Niet alleen met een straat maar ook met de functie van de omgeving waardoor ze ook in de beleving van bezoekers verbonden zijn. Winkels moeten meer en meer verbonden worden met de buitenruimte om de beleving te versterken en daarmee de klantenbinding te vergroten.
De supermarkten kunnen dan naar de periferie omdat de beweging in het centrum dan niet afhangt van producten kopen maar van de beleving en het verblijf zelf. In succesvol ingerichte druk bezochte centra staat de beleving van pleinen en de verbinding van functies centraal.
Wat betekent dit voor centrum Geldrop?
Wat al deze gedachten en voorbeelden ons leren is dat we het centrumplan Geldrop goed moeten inrichten. We moeten alle functies integraal bekijken. Ideeën als de bibliotheek verplaatsen naar het Centrum Hofdael, een doorkijk maken naar het kasteel, alle supermarkten weghalen uit het centrum, de heuvel wordt een groen park, er komt een verkeersvrij Horecaplein, concentratie van het winkelgebied rond de heuvel, leegstand omzetten in wonen, complete beschouwing van gemeentelijk vastgoed en huisvesting van verenigingen en instellingen, moeten we allemaal in één plan stoppen dat buiten de lijntjes kleurt. Pas als we een goed integraal plan hebben moeten we gaan investeren in vastgoed en omgevingsinrichting.
Natuurlijk moeten we wel een aantal investeringen doen in het centrum op korte termijn want anders gaat de aantrekkelijkheid snel helemaal verloren. Maar bij deze maatregelen moeten we de stip aan de horizon niet vergeten. Dus zaken als het behoud van de pleinen en het realiseren van verbindingen ertussen moeten we meenemen in de plannen op korte termijn.
Tegelijk met de maatregelen op korte termijn moeten we investeren in ideevorming op de nieuwe manier. Als raad en college zouden we samen met externe deskundigen ons moeten buigen over de visie op lange termijn. Als we deze visie ontwikkeld hebben moeten we een proces starten met als doen het bereiken van zoveel mogelijk consensus met alle betrokkenen.
Een schot voor de boeg voor het centrum
We geven hier een schot voor de boeg. Een mogelijk vlekkenplan voor het centrum van Geldrop op langere termijn. Dit concept staat voor de DGG nog niet vast maar is een in onze ogen goede uitwerking van de hiervoor beschreven gedachten. De DGG gaat graag in gesprek met alle betrokkenen om het concept verder uit te werken, aan te passen en te verbeteren.
Dit vlekkenplan houdt een totale herschikking van functies in. Supermarkten naar de periferie zoals Wielewaal, St. Jozefplein, Coevering, Genoenhuis, Eindhovense weg. Horecaplein wordt hart van het centrum. Elk plein in het centrum krijgt een eigen functie. Meer wonen in het centrum. Parkeren naar de randen en minder parkeerruimte. Een voetgangerszone vormt het nieuwe centrum carré. De kern van het centrum wordt verschoven richting de Mierloseweg waardoor het kasteel veel meer in beeld komt. Ideaal zou het zijn als ook de kerk meer inzicht kunnen krijgen door vermindering van bebouwing. Het huidige bibliotheek gebouw kan dan ook een metamorfose ondergaan.
Midden in het centrum ligt een evenementenplein en een horecaplein. Daaromheen realiseren een winkelplein, een cultuurplein en een kasteelplein. Het evenementenplein en horecaplein zijn groen ingerichte zodat ze ook zonder evenementen een belevingswaarde hebben. De twee pleinen lopen in elkaar over door ook horecafuncties rond het evenementenplein toe te staan. Om het winkelplein heen liggen kleine belevingswinkels gebaseerd op de “un-store” gedachte. Ook het evenementenplein en winkelplein lopen in elkaar over door winkelfuncties rond het evenementenplein. Het cultuurplein en kasteelplein zijn met elkaar verbonden door de aard van de activiteiten die hier plaatsvindt en door bij de inrichting de nadruk op de historie van Geldrop te leggen. Hiermee krijgt bijvoorbeeld het weverij museum ook een uitstraling naar het cultuurplein en kunnen bijvoorbeeld de Wiele en het nieuwe Hofdael zich meer verbinden met het cultuurplein.
Voorbeelden van de inrichting van dergelijke pleinen zijn in de sfeerbeelden weergegeven.
